ಸಂಪಾದಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ಪತ್ನಿಗೆ `ಜೀವನಾಂಶ’ದ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ : ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು |
1 min read
ಸಂಪಾದಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿರುವ ಪತ್ನಿಗೆ `ಜೀವನಾಂಶ’ದ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ : ಸುಪ್ರೀಂಕೋರ್ಟ್ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪು |
ನವದೆಹಲಿ : ಪತಿ-ಪತ್ನಿ ಇಬ್ಬರ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಒಂದೇ ಆಗಿದ್ದರೆ, ಪತ್ನಿಗೆ ಜೀವನಾಂಶ ನೀಡುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ಮಹತ್ವದ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದೆ. ತನ್ನ ಪರಿತ್ಯಕ್ತ ಪತಿಯಿಂದ ಜೀವನಾಂಶ ಕೋರಿ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬರು ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದ ಅರ್ಜಿಯ ವಿಚಾರಣೆಯ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಈ ತೀರ್ಪು ಬಂದಿದೆ.
ಈ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ, ಪತಿ ಮತ್ತು ಪತ್ನಿ ಇಬ್ಬರೂ ಒಂದೇ ಹುದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಅಂದರೆ ಸಹಾಯಕ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಸ್ವತಂತ್ರರು ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಕಂಡುಕೊಂಡಿತು. ಇದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಜೀವನಾಂಶ ಭತ್ಯೆಗಾಗಿ ಅವರ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು. ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿ ಅಭಯ್ ಎಸ್. ಓಕಾ ಮತ್ತು ಉಜ್ವಲ್ ಭೂಯಾನ್ ಅವರ ಪೀಠವು ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಿತು. “ಇಬ್ಬರೂ ಸಂಗಾತಿಗಳು ಒಂದೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಮತ್ತು ಅವರ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಒಂದೇ ಆಗಿದ್ದರೆ, ಜೀವನಾಂಶ ನೀಡುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ” ಎಂದು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತನ್ನ ಆದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿದೆ.
ಸ್ವಂತ ಆದಾಯವಿದ್ದರೂ ಸಹ, ತನ್ನ ಪತಿಯಿಂದ ಜೀವನಾಂಶ ಪಡೆಯಲು ತಾನು ಅರ್ಹಳು ಎಂದು ಮಹಿಳೆ ಹೇಳಿದರು. ತನ್ನ ಪತಿಯ ಮಾಸಿಕ ಆದಾಯ ಸುಮಾರು 1 ಲಕ್ಷ ರೂ.ಗಳಾಗಿದ್ದರೆ, ತನ್ನ ಸ್ವಂತ ಆದಾಯ ಸುಮಾರು 60,000 ರೂ.ಗಳೆಂದು ಅವರು ಹೇಳಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಇಬ್ಬರ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿಯೂ ಸಮಾನವಾಗಿದ್ದು, ಅಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಜೀವನಾಂಶ ನೀಡುವ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದು ಪತಿಯ ಪರವಾಗಿ ಹಾಜರಾದ ವಕೀಲ ಶಶಾಂಕ್ ಸಿಂಗ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ತಿಳಿಸಿದರು. ಈ ಹಕ್ಕನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು, ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅವರಿಬ್ಬರಿಗೂ ಕಳೆದ ಒಂದು ವರ್ಷದ ಸಂಬಳ ಚೀಟಿಗಳನ್ನು ಸಲ್ಲಿಸಲು ಕೇಳಿತ್ತು.
ಈ ಹಿಂದೆ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ಮತ್ತು ಕೆಳ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಕೂಡ ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದ್ದವು. ಇದಾದ ನಂತರ ಈ ವಿಷಯ ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ಗೆ ತಲುಪಿತು. ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಈ ತೀರ್ಪು ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಬಹುದು. ಗಂಡ ಮತ್ತು ಹೆಂಡತಿ ಇಬ್ಬರೂ ಸ್ವಾವಲಂಬಿಗಳಾಗಿದ್ದು, ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ಪರಸ್ಪರ ಅವಲಂಬಿತವಾಗಿಲ್ಲದ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಅನ್ವಯವಾಗಬಹುದು.
ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್‌ನ ಈ ತೀರ್ಪನ್ನು ಮಹಿಳೆಯರ ಸ್ವಾವಲಂಬನೆ ಮತ್ತು ಸಮಾನತೆಯ ದೃಷ್ಟಿಕೋನದಿಂದ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಹೆಜ್ಜೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈಗ ಹೆಂಡತಿ ಸ್ವತಃ ಸಂಪಾದಿಸುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಮತ್ತು ಅವಳ ಆರ್ಥಿಕ ಸ್ಥಿತಿ ಉತ್ತಮವಾಗಿದ್ದರೆ, ಪತಿಯ ಮೇಲೆ ಜೀವನಾಂಶ ಪಾವತಿಸಲು ಯಾವುದೇ ಒತ್ತಡವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಸಮಾನ ಆದಾಯ ಮತ್ತು ಸ್ಥಾನಮಾನ ಹೊಂದಿರುವ ದಂಪತಿಗಳಿಗೆ ಈ ನಿರ್ಧಾರ ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ.
About Author
